De reserve
Het beste kan begonnen worden bij het bezoekerscentrum (Centro de Interpretación) in Bello, het dorpje gelegen aan de zuidkant van de lagune. De langs de weg, op ongeveer twintig kilometer van Gallocanta, gelegen structuur is altijd open en biedt een kleine thematische tentoonstelling over de kraanvogels, hun migratie en over de lagune. Ook vindt u hier een praktische kaart met de routes en de observatieposten, evenals enkele verrekijkers die ter beschikking staan voor de bezoekers.
Dus nu op weg, met de kaart bij de hand, voor een verkenningstocht met de camper. De routes bevatten zandwegen die, als er geen sprake is van te veel neerslag, begaanbaar zijn met de camper, natuurlijk met de nodige voorzichtigheid voor het rijden op oneffen ondergronden. De gehele route wordt gemarkeerd met groene pijltjes en elke afslag met verboden toegang wordt aangegeven met een klein bord dat de begaanbaarheid voor alleen de agrarische middelen signaleert. In deze zone zijn, naast de kraanvogels, vaak ook andere interessante dieren te zien, zoals kievieten, kluten, zwarten wouwen, raven, rode patrijzen, gieren en blauwe kiekendieven. Ook vossen, reeën en wilde zwijnen komen hier vaak voor. De tocht is spannend, ook omdat de route loopt door eenzame velden, met een altijd wijzigend en suggestief uitzicht.
Terug in Gallocanta kan de camper op de parkeerplaats van het bezoekerscentrum geparkeerd blijven. Een recht straatje daalt af naar een observatiepost op de oever van de lagune, waar u goede kans heeft om het vogelleven te kunnen observeren, een ideaal punt ook voor het fotograferen van prachtige zonsondergangen. Neem bij terugkeer op de parkeerplaats niet de hoofdstraat maar - direct links, met de rug naar het bezoekerscentrum gericht - het straatje dat afdaalt in de richting van de observatiepost de Los Aguanares. Ga verder langs de rand van het dorp, met de lagune aan de linkerkant, en na een kleine afdaling bereikt u een plein met enkele oude silo’s en vervolgens, na een paar honderd meter, de observatiepost. Hier zijn we aan de noordkant van de lagune. Deze plek is geschikt om bij zonsopgang de groepen kraanvogels te observeren die het water verlaten en zich naar de velden verplaatsen. Na terugkeer op het straatje, altijd met oog voor de groene pijlen, leidt een korte stijging naar de top van een heuvel waar de Ermita del Buen Acuerdo zich bevindt, een kleine kerk met een binnenplaats en een stenen kruis: een prachtige plek voor een pauze waar het bekken van de lagune en het omringende ruige landschap vanaf boven bewonderd kunnen worden.
Tussen de velden door bereikt u Las Cuerlas, klein dorpje aan de westkant van het reservaat. Volg de groene route tot aan de observatiepost van La Reguera, eigenlijk een kleine toren. Een trap verschaft vervolgens zicht naar het noorden en op de zo-even bezochte hoek van de lagune. Wanneer u vlak voor zonsondergang hier bent, kunt u genieten van het spektakel van de bijeenkomst van een enorme hoeveelheid kraanvogels die letterlijk uit de lucht regenen om zich in de slaapgebieden te verzamelen.
We zijn nu in Bello, waar een zeer hogel silo is omgetoverd in een hotel. Iets verderop ligt het bezoekerscentrum van het reservaat waar we al eerder waren; ook dit is een uitstekend observatiepunt bij zonsondergang of -opgang wanneer de onuitputtelijke vlucht vogels boven uw hoofd vliegt. Aan de rand van de lagune bevinden zich drie kleine houten gebouwen die alleen met een specifieke toestemming bereikt mogen worden. Het betreft enkele van de hutten die specifiek voor fotografen bestemd zijn, zeer gewild bij de liefhebbers uit heel Europa; deze moeten vele maanden van te voren geboekt worden.
We gaan verder naar de laatste hooggelegen toren, de observatiepost van Canizar. Om deze te bereiken, moet de camper geparkeerd worden. Leg het laatste stukje te voet af; van hieruit is het zuidelijke deel van de lagune goed te zien. Tenslotte is er nog het onverharde traject aan de oostkant, tussen de Canizar en Gallocanta: de laatste zonnestralen en de weerspiegelingen op het water mogen niet gemist worden; de kraanvogels verblijven duizenden tegelijk in de omliggende velden voordat de nacht valt.
Om de dieren te fotograferen moet u in de specifieke hutten op de oevers van de lagune verblijven. Dit zijn structuren die rechtstreeks door de regionale overheid georganiseerd worden: met de kantoren moet ten minste vijf of zes maanden van te voren contact worden opgenomen (Gobierno de Aragon, www.rednatrualdearagon.com). Elke hut biedt onderdak aan maximaal twee personen die, om de fauna niet te verstoren, verplicht zijn om voor zonsopgang ter plaatse te zijn en na zonsondergang de plek te verlaten. Twaalf uur met temperaturen rond het vriespunt, zonder de hut te kunnen verlaten, is een ervaring voor alleen de meest gemotiveerde mensen.